Lof der onbegrip

Als we bij elke grote gebeurtenis terug blijven grijpen naar historische analogieën voor duiding – als houvast – dreigt Hegels adagium “Het enige dat we leren van de geschiedenis is dat we niets leren van de geschiedenis” inderdaad bewaarheid te worden.

De revolte in de Arabische wereld wordt te pas en te onpas vergeleken met de serie revoluties die eind jaren tachtig, begin jaren negentig een einde maakte aan het communisme in Europa. Maar begrijpen we hierdoor de situatie in Egypte, Libië of Jemen beter? Los van het feit dat de vergelijking op de meeste plaatsen gewoon mank gaat is het de vraag of de duiding van de huidige opstanden ook maar iets geholpen is met een nieuwe wanhopige poging tot historische gelijkstelling.

Het is begrijpelijk dat men zich in het verlangen naar begrip vergrijpt aan het bekende. Reeds gevatte en geduide events bieden een kader, bieden zicht op een geordende, relatief simpele werkelijkheid. ,,Zo is het gegaan en zo hebben we het uitgelegd.” Al is de geschiedenis een dynamische discipline die dezelfde gebeurtenissen hier en daar compleet anders interpreteert, toch is zij het vehikel waarmee we een bepaalde geestelijke vrede in het heden bereiken. Geschiedenis is de wetenschap die ons plaatst in het menselijke op zich, de wetenschap die ons hier in het nu een plek gunt in het verhaal van de mensheid. Begrijpelijk dus dat we, geconfronteerd met een chaotische realiteit, onze toevlucht nemen tot de analogie. Menselijk, al te menselijk. Lees de rest van dit artikel »